سفر به شهر تاریخی گور

1398/6/26

مختصات جغرافیایی

شهر تاریخی گور از شهرهای باستانی هست که در نزدیکی شهرستان فیروزآباد در استان فارس قرار داره و در مختصات جغرافیایی 28.852388 درجه شمالی و 52.534362 درجه شرقی روی نقشه واقع شده.

 

مشخصات

شهر گور یا اردشیر خوره در اوایل قرن سوم میلادی با دستور اردشیر بابکان ساخته شده. در زمانی که این شهر در اوج ابهت خودش قرار داشته مرکز بخشی از ایالت فارس به نام کوره اردشیرخوره بوده. از موارد بسیار جالب در مورد این شهر این هست که این شهر به صورت دایره ساخته شده که قطر دایره دو کیلومتر هست و دارای چهار دروازه بوده. گفته شده این شهر اولین شهر دایره ای در ایران و یکی از اولین شهرهای دایره ای در جهان هست. باقی مانده این شهر در سه کیلومتری شهرستان فیروزآباد قرار داره. نام اردشیر خوره را اردشیر ساسانی بر این شهر نهاده و به معنای فر اردشیر هست، البته در منابع پیش از اسلام گفته شده نام شهر به گور معروف بوده که ظاهرا به معنای پشته یا گودال هم بوده و یا این که به دلیل فراوانی شکار گورخر ایرانی در این منطقه به این نام نهاده شده. به نظر نام فیروزآباد از قرن چهارم هجری برای این مکان معروف شده. چون نام گور در آن زمان خوش یمن به حساب نمیامده عضدالدوله دیلمی نام شهر رو به فیروزآباد تغییر داده و برای هر فردی که نام شهر رو گور خطاب کنه مجازات تعیین میکنه. برخی مورخان می گویند شهر گور به دوره ساسانیان برمیگرده که به دلیل حصار محکمی که داشته توانسته سالیان دراز در مقابل حمله ایلامی ها به شهر مقاومت کنه. گور آخرین پایگاه یزدگرد سوم ساسانی در فارس بوده که در سال 29 هجری قمری به تصرف مسلمانان در آمده. در اوایل دوران اسلامی شاهان آل بویه به این شهر اهمیت زیادی میدادند و اون رو آباد نگه داشتن و به فرمان عضدالدوله دیلمی مسجد و بیمارستان در شهر ساخته شد. این شهر یک شهر آباد به حساب میامده و محصولاتی مانند میوه و عرقیات و پارچه و مخصوصا گلاب در اون تولید می شده. گلاب تولیدی این شهر به قدری معروف بوده که به چین و هند صادر میشده. طراحی دایره وار این شهر با اولویت دفاعی بوده چون جلگه فیروز آباد از هر طرف در محاصره کوه ها هست و راه اصلی برای ورود به این منطقه از گذرگاه تنگاب هست که روی صخره ی آن قلعه دختر ساخته شده. قطر دقیق دایره شهر 1940 متر هست و شهر شامل 20 دیوار شعاعی و سه دیوار حلقوی با مرکز یکسان بوده و در نهایت به 61 بخش تقسیم میشده. هر یک از دروازه های شهر به نامی معروف بودن که دروازه شمالی را هرمز نامیده بودند و دروازه جنوبی را اردشیر و دروازه غربی را بهرام و دروازه شرقی را میترا. کاخ اردشیر بابکان هم در نزدیکی این شهر قرار داره. در مرکز شهر گور سازه ای برج مانند که به مناره شهر گور معروف بوده وجود داشته که بقایایی از اون هنوز هم در مرکز شهر باقی هست. این که هدف ساخت این بنا چه بوده اختلاف نظر هست و در برخی منابع گفته شده نماد الهه ی آب بوده و یا آتشکده بوده اما نظر اصلی این هست که این بنا هم یک نقش نمادین داشته هم برای ارتباط با استحکامات تنگاب به صورت بصری استفاده میشده. ساختار مناره به شکل مربعی و با طول ۹ متر و ارتفاع بیش از ۳۰ متر بوده. این مناره در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شماره ثبت ۲۸۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده. دور تا دور شهر حصار کشی بوده و خندق هایی برای مواقع دفاع حفر شده بوده. قدیمی ترین رصد خانه ایران هم در این شهر وجود داشته که امروزه متاسفانه فقط دوازده سکو از اون باقی مانده. نقش چهار شاهزاده ساسانی نیز در این شهر کشف شده که دو زن و یک مرد جوان و یک نوجوان هستند. متاسفانه حتی الان هم داخل این محوطه تاریخی کشاورزی صورت میگیره که به مرور زمان باعث تخریب هرچه بیشتر شهر میشه

 

مسیر دسترسی

این شهر تاریخی در 100 کیلومتری شیراز و سه کیلومتری مرکز شهرستان فیروز آباد قرار داره.

 

جاذبه های دیدنی و تفریحات

رصد خانه: بقایای قدیمی ترین رصد خانه ایران.

مناره شهر گور: مناره ی سی متری که دقیقا در مرکز شهر قرار داره.

 

توصیه های شیراز پیک نیک

فصل بهار بهترین فصل برای سفر به این مکان هست. به دیوارها و آثار باستان موجود در منطقه آسیب نزنید. از ریختن زباله در اطراف و شکستن شاخه درختان و روشن کردن آتش جدا خودداری کنید. از نوشتن یادگاری روی دیوارهای شهر هم بپرهیزید که متاسفانه در سالیان اخیر برخی افراد بی فرهنگ با دیوار نویسی به دیواره های شهر صدمه وارد کرده اند.

 

 

منابع: lastsecond.ir، ویکی پدیا، salfbase.com.